1300-meeyadii - Tutsiga waxay u haajireen dalka hadda loo yaqaan Ruwaanda, oo ay hore u deggenaayeen dadyowga Twa iyo Hutu.
1600-meeyadii - Boqorkii Tutsi-ga Ruganzu Ndori ayaa jabiyay bartamaha Ruwanda iyo meelaha ka baxsan ee Hutu.
Dabayaaqadii 1800-aadkii - Boqorkii Tutsi-ga Kigeri Rwabugiri waxa uu dhisay dawlad midaysan oo leh qaab-dhismeed milatari oo dhexe.
1858-sidoo kale Sahamiye Ingiriis Hanning Speke waa Yurubiyaankii ugu horreeyay ee booqda dalkaas.
1890 -sidoo kale Rwanda waxay noqotay qayb ka mid ah jarmalka bariga afrika.
1916 -sidoo kale ciidamada Belgium ayaa qabsaday dalka Rwanda.
1923 -sidoo kale Belgium waxa ay u ogolaatay Ururka Qaramada Midoobay in uu maamulo
Ruanda
1946 -sidoo oo kale Ruanda- waxay noqotay dhul aamin ah oo Qaramada Midoobay ay maamusho.
Madaxbanaanida
1957 -Maanta oo kale Hutu waxay soo saartay qoraal ku baaqaya in isbedel lagu sameeyo qaab dhismeedka awooda Rwanda si loo siiyo cod u dhigma tiradooda; Xisbiyo siyaasadeed oo Xuuto ah ayaa samaysmay.
1959 – Boqorkii Tutsi-ga Kigeri V, oo ay weheliyaan tobanaan kun oo Tutsiga ah, ayaa lagu qasbay in ay masaafuriyaan Uganda ka dib rabshado qowmiyadeed.
1961 -sidoo kale Rwanda waxay ku dhawaaqday jamhuuriyad.
1962 -sidoo kale Rwanda waxay xornimadeeda qaadatay Hutu, Gregoire Kayibanda, oo madaxweyne ka noqday; Tutsis badan ayaa ka taga dalka.
1963 -sidoo kale 20,000 oo Tutsi ah ayaa la dilay ka dib markii ay soo galeen fallaagada Tutsiga ee fadhigoodu yahay Burundi.
1973 -M/weyne Gregoire Kayibanda ayaa xukunka lagaga tuuray afgambi militari oo uu hogaaminayay Juvenal Habyarimana.
1978 - Dastuur cusub ayaa la ansixiyay; Habyarimana oo madaxweyne loo doortay.
1988 -sidoo kale 50,000 oo qaxoonti Hutu ah ayaa u qaxay dalka Rwanda kana soo qaxay Burundi ka dib rabshado isir ah oo halkaasi ka dhacay.
1990 -sidoo kale xoogaggii jabhada oo u badnaa Tutsi-ga, Jabhadda Waddaniga Rwanda (RPF) ayaa Rwanda ka soo duulay Uganda.
1991 -sid oo kale dastuur cusub oo xisbiyada badan ayaa la soo saaray.
$ads={2}
Xasuuqii ka dhacay dalka rwanda
1993 -M/weyne Habyarimana ayaa magaalada Arusha ee dalka Tansaaniya heshiis awood qaybsi ah kula saxeexday Tutsiga, kaas oo u muuqday in uu dhamaaday dagaalkii sokeeye; Ergada Qaramada Midoobay ayaa loo diray si ay ula socdaan heshiiska nabada.
1994 Abriil – Habyarimana iyo madaxweynihii Burundi ayaa la dilay ka dib markii diyaaraddii ay la socdeen lagu soo riday Kigali; RPF ayaa qaaday weerar weyn; Maleeshiyaadka Tutsiga ee xagjirka ah iyo canaasiirta ciidamada Rwanda ayaa bilaabay xasuuqa joogtada ah ee Tutsiga. 100 maalmood gudahood waxaa lagu dilay 800,000 oo Tutsiga ah iyo Hutus dhexdhexaad ah; Maleeshiyaadka Tutsiga ayaa u qaxay dhanka Zaire, iyagoo kaxaystay ilaa 2 milyan oo qaxoonti Hutu ah.
1995 -sidoo kale maxkamada caalamiga ah ee ay magacaawday Qaramada Midoobay ayaa bilowday dacwado iyo xukun ku riday dad badan oo mas'uul ka ahaa xasuuqii Hutu-Tutsi.
Faragelinta DR Congo
1996 -sidoo kale ciidamada Rwanda ayaa duulaan ku qaaday oo weerar ku qaaday xeryo ay ku sugnaayeen maleeshiyaadka Hutu oo ku yaala Zaire si ay dib ugu celiyaan dalkooda.
1997 -sidoo kale jabhado ay taageerayaan Rwanda iyo Uganda ayaa xilka ka xayuubiyey Mobutu Sese Seko ee Zaire; Laurent Kabila ayaa noqday madaxweynaha Zaire, oo loo bixiyay Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo.
1998 -sidoo kale Rwanda waxay u bedeshay daacadnimo si ay u taageerto xoogaga fallaagada ee isku deyayay in ay xilka ka tuuraan Kabila ka dib markii madaxwaynihii Congo uu ku guul daraystay in uu eryo maleeshiyaadkii Hutu ee xagjirka ahaa.
2000 March -Madaxweynihii Rwanda Pasteur Bizimungu, oo ka soo jeeda Hutu, ayaa isku casilay khilaafaadyo la xiriira dhismaha golaha wasiirada cusub iyo ka dib markii uu ku eedeeyay baarlamaanka inuu bartilmaameedsanayo siyaasiyiinta Hutu ee baaritaanka musuqmaasuqa.
2000 April – Wasiirada iyo xubnaha baarlamaanka ayaa madaxweyne ku xigeen Paul Kagame u doortay inuu noqdo madaxweynaha cusub ee Rwanda.
2001 Diseembar – Calan cusub iyo heesta calanka ayaa la soo bandhigay si ay isugu dayaan in ay horumariyaan midnimada qaranka iyo dib u heshiisiinta.
2002 Abriil – Madaxweynihii hore ee Pasteur Bizimungu ayaa la xiray waxaana uu wajahayaa maxkamad isagoo lagu eedeyay dhaqdhaqaaqyo siyaasadeed oo sharci darro ah
2002 July – Rwanda iyo DR Congo ayaa kala saxiixday heshiis nabadeed kaas oo Rwanda ay ciidamadeeda kala baxayso DR Congo halka DR Congo ay gacan ka geysan doonto in hubka laga dhigo ragii hubaysnaa ee Hutu-ga Rwanda ee lagu eedeeyay dilka Tutsiga laga tirada badan yahay 1994-tii.
DR Congo oo ka baxday
2002 October – Rwanda ayaa sheegtay in ay ciidamadeeda ugu danbeysey kala baxday DR Congo, afar sano kadib markii ay u galeen in ay taageeraan fallaagada Congo ee kasoo horjeeday dawladdii Kabila.
2003 May - Codbixiyayaashu waxay taageereen dastuur qabyo ah kaas oo mamnuucaya kicinta nacaybka qowmiyadeed.
2003 Ogosto – Paul Kagame ayaa ku guulaystay doorashadii madaxtinimo ee ugu horaysay tan iyo xasuuqii 1994kii.
2003 Oktoobar - Doorashadii baarlamaanka ee xisbiyada badan ee ugu horeysay; Xisbiga Madaxweyne Kagame ee Rwandan Patriotic Front ayaa si buuxda ugu guulaystay. Kormeerayaasha Midowga Yurub ayaa sheegay in codbixinta ay hareeyeen khaladaad iyo wax isdaba marin.
2003 Diseembar – Saddex agaasime oo hore oo warbaahineed ayaa lagu helay danbi ah inay Hutus ku dhiirigaliyeen inay dilaan Tutsis intii lagu jiray xasuuqii 1994 waxaana lagu xukumay xabsi dheer.
2004 March – Madaxweyne Kagame ayaa diiday warbixin Faransiis ah oo sheegaysa inuu
amray 1994-tii weerar lagu qaaday diyaaradii madaxweynaha, kaas oo dhaliyay xasuuq.
2004 June – Madaxweynihii hore Pasteur Bizimungu, ayaa lagu xukumay 15 sano oo xarig ah kadib markii lagu helay wax isdabamarin, rabshado iyo inuu xiriir la sameeyay dambiilayaal.
2005 Maarso – Jabhadda hutu, ee ugu weyn, FDLR, ayaa sheegtay in ay soo afjareyso halgankeedii hubeysnaa. FDLR waa mid ka mid ah dhowr kooxood oo lagu eedeeyay inay xasillooni darro ka abuureen DR Congo; qaar badan oo ka mid ah xubnahaasi ayaa lagu eedeeyay inay ka qayb qaateen xasuuqii 1994-tii.
Maxbuus wadareed sii dayn
2005 Luulyo – Dawladdu waxay bilawday sii deynta wadareedka 36,000 oo maxaabiis ah. Intooda badan waxay qirteen inay ku lug lahaayeen xasuuqii 1994-tii. Waa wajigii saddexaad ee la sii daayo ilaa 2003 - qayb ka mid ah isku dayga lagu yareynayo ciriiriga.
2006 Jannaayo – 12-kii gobol ee Ruwaanda waxaa lagu beddelay tiro yar oo gobollo ah iyadoo ujeeddadu tahay in la sameeyo degaanno maamul oo qowmiyado kala duwan ah.
2006 November – Rwanda ayaa xiriirka diblumaasiyadeed u jartay Faransiiska ka dib markii xaakim Faransiis ah uu soo saaray amar caalami ah oo lagu soo xirayo madaxweyne Kagame, isagoo ku eedeeyay inuu ku lug lahaa soo dejinta diyaaradii Habyarimana.
2006 Diseembar - Aabaha Athanase Seromba wuxuu noqday wadaadkii ugu horeeyay ee Roman Catholic ah oo lagu xukumo ku lug lahaanshiyaha xasuuqii 1994. Maxkamadda caalamiga ah ee dambiyada ayaa ku xukuntay xabsi daa’in.
2007 Febraayo – Ilaa 8,000 oo maxaabiis ah oo lagu eedeeyay xasuuq ayaa la sii daayay. Ilaa 60,000 oo tuhmanayaal ah ayaa la sii daayay tan iyo 2003 si loo fududeeyo ciriiriga xabsiga.
2007 April – Madaxweynihii hore Pasteur Bizimungu ayaa laga sii daayay xabsiga saddex sano oo uu ku jiray 15 sano oo xarig ah kadib markii uu helay cafis madaxweyne.
2007 October – Baaritaan ayaa la bilaabay 1994-tii shil diyaaradeed oo madaxtinimo oo sababay xasuuqa.
2007 Noofambar – Rwanda waxay heshiis nabadeed la saxeexatay Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Kongo, heshiiskaas oo uu kii dambe ku wareejin doono Kigali kuwii lagu tuhunsanaa inay ku lug lahaayeen xasuuqii 1994 iyo maxkamadda caalamiga ah ee Dambiyada ee Rwanda.
Sarakiil Dibeda lagu xidho
2008 January -Booliska Faransiiska ayaa xidhay sarkaal hore oo ka tirsanaa ciidamada Rwanda Marcel Bivugabagabo kaas oo ku jira liiska dambiilayaal dagaal oo ay raadinaysay dawladda Rwanda.
2008 February – Garsoore Isbaanish ah ayaa soo saaray amar lagu soo xirayo 40 sarkaal oo ka tirsan ciidamada Rwanda, isagoo ku eedeeyay xasuuq, argagixisanimo iyo dambiyo ka dhan ah aadanaha.
2008 Agoosto – Rwanda ayaa ku eedaysay Faransiiska inuu kaalin firfircoon ka qaatay xasuuqii 1994-kii, waxayna soo saartay warbixin magacawday in ka badan 30 sarkaal oo Faransiis ah. Faransiiska ayaa sheegay in sheegashadaasi ay tahay mid aan la aqbali karin.
2008 Sebtembar – Xisbiga madaxweyne Paul Kagame ee Rwanda Patriotic Front (RPF) ayaa ku guuleystay aqlabiyadda doorashada baarlamaanka.
2008 Oktoobar - Rwanda waxay go'aansatay in dhammaan waxbarashada lagu baran doono Ingiriisi halkii Faransiis, si rasmi ah natiijada ku biirista Bulshada Bariga Afrika ee Ingiriisiga ku hadasha.
Tijaabooyin xasuuq
2008-December-Mid ka mid ah fannaaniinta ugu caansan dalka Rwanda, Simon Bikindi, ayaa lagu xukumay 15 sano oo xarig ah, kaddib markii lagu soo eedeeyay hurinta rabshado intii uu socday xasuuqii.
Warbixinta Qaramada Midoobay ayaa ku eedaysay Rwanda iyo Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo inay si toos ah u caawiyaan fallaagada Tutsiga ee ka dagaallanta bariga DR Congo. Rwanda ayaa diiday in ay siiso gargaar iyo caruur askar.
Theoneste Bagosora ayaa lagu xukumay xabsi daa’in maxkamada Qaramada Midoobay, kadib markii lagu eedeeyay inuu ka dambeeyay xasuuq.
2009 January -Maanta oo kale wasiirkii hore ee cadaalada Agnes Ntamabyariro ayaa maxkamada Kigali waxa ay ku xukuntay xabsi daa’in kadib markii lagu eedeeyay in uu maleegayay shirqoolka xasuuqa iyo khudbado uu dadka ku dhiiri galinayay in ay ka qeyb qaataan.
2009 February – Ciidamada Rwanda ayaa ka baxay Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Congo shan toddobaad kadib markii ay galeen si ay u weeraraan fallaagada hutu,
Maxkamadda dambiyada dagaalka ee Qaramada Midoobay ayaa ku xukuntay wadaadkii hore ee ciidamada Emmanuel Rukundo dambiyo ah xasuuq, faraxumayn iyo afduub intii uu socday xasuuqa, waxayna ku xukuntay 25 sano oo xarig ah.
2009 Maarso – Xubin ka tirsan baarlamaanka Rwanda iyo xubin ka tirsan xisbiga talada haya Beatrice Nirere ayaa lagu helay dambi ah inay geysatay xasuuq waxaana lagu xukumay xabsi daa’in maxkamad dhaqameed gacaca ah.
2009 Noofambar – Rwanda waxa loo ogolaaday in ay ka tirsan tahay Barwaaqo-sooranka, iyada oo ah waddankii labaad kadib Mozambique si uu xubin uga noqdo iyada oo aan lahayn gumaysigii Ingiriiska ama xidhiidh dastuuri ah oo uu la lahaa UK.
Faransiiska iyo Rwanda ayaa dib u soo celiyay xiriirkooda diblomaasiyadeed, saddex sano ka dib markii ay u go'een khilaaf ku saabsan mas'uuliyadda xasuuqii 1990-meeyadii.
2010 April – Hogaamiyihii mucaaradka Victoire Ingabire, oo qorsheynayay inuu la tartamo madaxweyne Kagame doorashadii August, ayaa la xiray.
2010 June – Taliyihii hore ee ciidamada Faustin Kayumba Nyamwasa, oo horey u ahaan jiray naqdi dhaleeceyn madaxweyne Kagame, ayaa ku dhaawacmay toogasho isagoo musaafuris ku jooga Koonfur Afrika.
Kagame ayaa dib loo doortay
2010 Agoosto – Madaxweyne Kagame ayaa ku guuleystey xilli cusub doorashooyin lagu dhaleeceeyey gudaha iyo dibadda rabshado iyo diidmo ka dhan ah musharaxiinta.
2011 June – Wasiirkii hore ee qoyska Pauline Nyiramasuhuko ayaa noqotay haweeneydii ugu horeysay oo maxkamad caalami ah ay ku hesho dambi ah inay geysatay xasuuq.
2011 Diseembar – Hogaamiyihii fallaagada Hutu Callixte Mbarushimana ayaa noqday tuhmanihii ugu horreeyay ee la horgeeyo maxkamadda dambiyada caalamiga ah (ICC) si loo sii daayo ka dib markii la helay xeerar muujinaya in aan caddayn ku filan loo hayn eedeymaha dambiyada dagaal iyo dembiyada ka dhanka ah aadanaha.
2012 June – Rwanda waxa ay xidhay maxkamado beeleed “gacaca” oo muddo 10 sano ah lagu xukumayay kuwii lagu eedeeyay in ay ku lug lahaayeen xasuuqii 1994-tii.
2012 July -Maraykanka,Britain iyo Netherland ayaa joojiyey gargaarkii ay siin jireen Rwanda kadib markii ay Qaramada Midoobay ku eedaysay in ay hurinayso jabhad ka dagaalanta jamhuuriyada dimuquraadiga ah ee Congo oo ay tababaraysay ciidamo fallaago ah. Rwanda way beenisay eedda.
2012 Oktoobar – Maxkamad ayaa siddeed sano oo xarig ah ku xukuntay hoggaamiyihii mucaaradka Victoire Ingabire, kaddib markii lagu eedeeyay inay halis galisay ammaanka dowladda iyo "iyo eedayn" xasuuqii 1994-kii.
2012 December – Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada ee Rwanda (ICTR) oo ay taageerto Qaramada Midoobay ayaa 35 sano oo xarig ah ku xukuntay wasiir hore oo dowladeed ahaana abaabulihii ugu muhiimsanaa ee xasuuqii 1994 Augustin Ngirabatware.
2013 February – ICTR ayaa meesha ka saartay xukunkii xasuuqa ahaa ee 2011-kii ee wasiiradii hore Justin Mugenzi iyo Prosper Mugiraneza, taasoo niyad jab ku noqotay dacwad oogayaasha Rwanda.
2014 March – Pascal Simbikangwa oo hore uga tirsanaan jiray sirdoonka Rwanda ayaa noqday ninkii ugu horeeyay ee lagu xukumo dalka Faransiiska oo lala xiriirinayo xasuuqii Rwanda ka dhacay 1994-kii.
2015 April – Maxkamadda Caalamiga ah ee Dambiyada ee Rwanda ayaa qabatay dhageysigeedii ugu dambeeyay, 10 sano kadib markii la furay, waxaana ay xukuntay 93 qof oo lala xiriirinayo xasuuqii 1994-tii.
2016 January – Madaxweyne Kagame ayaa ku dhawaaqay in uu mar kale isu soo taagi doono xilka madaxtinimada sanadka 2017,kadib markii uu ku guuleystey aftidii bishii December ee isbedelada dastuuriga ah ee u ogolaaneysa in uu mar saddexaad xilka sii hayo.
2017 Agoosto – Madaxweyne Kagame ayaa mar kale la doortay isagoo helay 98.8% codadkii la dhiibtay codadkii la dhiibtay oo ay ku tilmaameen goobjoogayaal madax bannaan oo caddaalad darro ku tilmaamay.
2018 Sebtembar – Rwanda ayaa cafis u fidisay in ka badan 2,000 oo maxbuus, oo ay ku jirto hogaamiyihii mucaaradka Victoire Ingabire, oo xabsiga loo taxaabay 2012-kii, iyadoo lagu soo oogay eedeymo la xiriira khatar ku ah amniga qaranka iyo "in ay yareysay" xasuuqii 1994-kii oo ay sheegtay in uu ahaa mid siyaasadeysan.
